Bijbelgedeelte: 2 Koningen 2:1-13

Intro
Voor zijn wegneming maakt Elia, samen met zijn opvolger Elisa, een laatste reis van Gilgal, via Bethel en Jericho, naar het Overjordaanse. Elia maakt deze reis in opdracht van de HEERE (zie vers 2, 4, 6). Uit vers 9 is duidelijk dat Elia heeft geweten, dat dit zijn laatste reis zou worden. Ook de ‘zonen der profeten’ en Elisa zijn op de hoogte van het nabije levenseinde van Elia (vers 3, 5).

Vers 1
De woorden ‘met een onweder’ kunnen ook vertaald worden met: ‘met een storm’. De twee vertaalmogelijkheden hoeven elkaar niet uit te sluiten. Elia maakt zijn reis met zijn opvolger Elisa, die hij wel gezalfd heeft, maar die we pas op dit moment voor de eerste keer in Elia’s gezelschap zien. Elisa zal tijdens deze reis onderwijs hebben gekregen van Elia; hij wordt op verschillende plaatsen als opvolger van Elia gepresenteerd en hij mag uiteindelijk een wens doen. Zo zorgt de HEERE voor de voortgang van Zijn werk.
Gilgal is de woonplaats van Elisa (2 Koningen 4:38) en misschien ook van Elia. Bedoeld wordt het Gilgal, dat vlakbij Sichem lag.

Vers 2-3
‘Blijf toch hier’; dezelfde woorden spreekt Elia ook in vers 4 en 6. Het kan zijn dat Elia zijn laatste reis liever alleen wilde maken (vgl. 1 Koningen 19:3). Het kan ook, dat Elia Elisa wilde beproeven; wil hij wel écht met hem meegaan? In zeer sterke bewoordingen geeft Elisa aan, dat hij Elia wil vergezellen.
Waarom Elia naar Bethel moet gaan, wordt niet uitdrukkelijk gezegd. We krijgen de indruk dat hij afscheid moet nemen van de ‘zonen der profeten’. Bedoeld worden jongemannen die leerlingen en volgelingen wilden zijn van de profeten. De Bijbel geeft aan dat deze profetenzonen soms ook bepaalde profetische gaven hadden ontvangen. Zo blijken ook zij al te weten van het heengaan van Elia. Bij het afscheid van deze ‘profetenzonen’ zal Elia hen bemoedigd, versterkt en onderwezen hebben.
‘Weet gij dat de HEERE heden uw heer van uw hoofd wegnemen zal?’ De uitdrukking ‘van uw hoofd’ kan verwijzen naar:
(a) Het profetisch onderwijs dat Elisa van Elia had ontvangen. Als leerling zat Elisa aan Elia’s voeten, zodat als Elia weggenomen zou worden, dit in zekere zin zou gebeuren ‘van Elisa’s hoofd’.
(b) De bijzondere manier waarop Elia straks weggenomen wordt, namelijk in de lucht, dus boven Elisa’s hoofd.

Vers 4-5
Bijna dezelfde woorden als in vers 2-3. Het kan zijn dat de HEERE Elia al bij voorbaat de hele route (Gilgal, Bethel, Jericho, Jordaan) heeft bekendgemaakt, maar ook is het mogelijk dat telkens een nieuw stukje van de reis werd geopenbaard. Ook Jericho lijkt te moeten worden bezocht omdat daar profetenzonen zijn. Tegelijk geldt ook dat Bethel en Jericho (en straks ook de Jordaan), plaatsen zijn die een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Israël. De HEERE heeft er Zijn trouw en almacht laten zien. Aan die gebeurtenissen zullen Elia en Elisa ook wel hebben teruggedacht op hun tocht. Waarschijnlijk heeft de HEERE hen ook om die reden naar deze plaatsen gestuurd. Uit de plaatsen die aangedaan moeten worden op Elia’s laatste reis, blijkt zo de trouwe zorg van de HEERE.

Vers 6-8
In vers 6 opnieuw bijna dezelfde woorden. De hele reis van Bethel naar de Jordaan duurde ongeveer zeven uur.
Met de mantel van Elia wordt zijn opperkleed bedoeld, een lang kleed dat men om de schouders sloeg. Het pad dat op wonderlijke wijze ontstaat dwars door de Jordaan, herinnert aan de doortocht van Israël door de Rode Zee en later, onder leiding van Jozua, door de Jordaan. Het is in combinatie met wat in vers 14 gebeurt, ook een bevestiging van Elisa’s aanstelling tot profeet.

Vers 9-10
‘Begeer wat ik u doen zal’: Elisa mag hier iets wensen. Het herinnert aan het begin van de regering van Salomo, waarbij Salomo ook een wens mocht doen, met het oog op zijn koningschap (1 Koningen 3:5). Zo mag Elisa een wens doen met het oog op zijn taak als profeet. Elia zal deze woorden op bevel van God hebben uitgesproken.
Elisa wenst ‘twee delen van Elia’s geest’ op zich. Met die woorden wordt gezinspeeld op het oudtestamentische gebruik om de oudste zoon een dubbel deel (twee delen) van de erfenis te geven, als zijn vader kwam te overlijden. Elisa vraagt nu, bij het aanstaand overlijden van zijn geestelijke vader Elia (vergelijk vers 12), om een dubbel deel ten opzichte van de andere profeten (profetenzonen).
‘Gij hebt een harde zaak begeerd’ wil zeggen dat het voor Elia niet mogelijk is dit aan Elisa te geven; de HEERE zal hierover beslissen.

Vers 11
Waarover de gesprekken tussen de mannen gingen, is ons niet geopenbaard.
Over de opneming van Elia wordt in verschillende beelden gesproken. We lezen over ‘onweder’ of een stormwind en over een ‘vurige wagen met vurige paarden’. Het beeld dat hieruit ontstaat, is dat engelen een rukwind met bliksem hebben gebruikt als een vurige wagen om Elia ten hemel op te nemen. Zeker is in elk geval Elia’s bestemming: hij mag ten hemel ingaan.

Vers 12-13
‘Elisa zag het’. Dit betekent, dat zijn wens (vers 9) door de HEERE werd ingewilligd. Uit Elisa’s uitroep blijkt zijn grote genegenheid en respect voor Elia. Hij noemt Elia zijn vader en ‘wagen Israëls en zijn ruiteren’. Met die laatste woorden wordt bedoeld, dat de profeet voor Israël evenveel, ja meer waarde had dan wagens en ruiters in het leger.
Elisa scheurt zijn eigen opperkleed in stukken, als teken van rouw.
De mantel van Elia, waarmee deze zojuist nog een wonder had verricht, is een symbool van Elia’s profetisch ambt. Deze profetenmantel is nu voor Elisa; dat is opnieuw een bevestiging van zijn aanstelling tot profeet.