Bijbelgedeelte: Lukas 23:1-7 en 23:13-25

Vers 1
In de zitting van de joodse Raad is voldoende ‘bewijsmateriaal’ boven tafel gekomen om Jezus naar Pilatus te brengen. ‘De hele menigte’ (dat is de hele Joodse Raad) brengt Hem daarom naar deze Romeinse stadhouder. Het is niet helemaal duidelijk of, en in welke gevallen, de joodse Raad zelf de doodstraf mocht toepassen. In ieder geval is het naderende Paasfeest voldoende reden om het vonnis door Pilatus te laten voltrekken. Met alleen de joodse wetgeving is het namelijk niet mogelijk om Jezus vóór het Paasfeest veroordeeld te krijgen.

Vers 2
Eenmaal voor Pilatus wordt Jezus beticht van zaken die het Romeinse gezag aangaan. Dat pakt het Sanhedrin verstandig aan. Het veroorzaken van oproer en het aanzetten tot ongehoorzaamheid aan het Romeinse gezag, zijn immers zaken waar Pilatus iets mee moet. Jezus’ vermeende koningschap is bovendien een rechtstreekse aantasting van het gezag van Pilatus zelf, en daarmee ook van de keizer.

Vers 3
De laatste aanklacht, Jezus’ koningschap, trekt de aandacht van Pilatus. Dus vraagt hij Jezus of de aanklacht waar is. Jezus ontkent dat niet, maar Zijn manier van antwoorden maakt wel duidelijk dat Hij geen koning is waar Pilatus bang voor hoeft te zijn.

Vers 4-5
Met die uitkomst gaat Pilatus terug naar de aanklagers. Daarmee zou de zaak besloten moeten zijn. De rechter heeft geoordeeld dat de aangeklaagde onschuldig is. Maar daar gaan de aanklagers niet mee akkoord! De joodse leiders herhalen de aanklacht. Daarbij suggereren ze dat Jezus een spoor van opstand door het land trekt. Nu deze ‘Opstandeling’ de hoofdstad Jeruzalem heeft bereikt, kan men verwachten dat deze opstand zijn hoogtepunt zal bereiken.

Vers 6-7
Van deze aanklacht is Pilatus niet onder de indruk. Hij gaat er inhoudelijk niet eens op in. Maar de naam ‘Galilea’ is hem opgevallen. Komt deze man dan uit Galilea? Daar ziet hij zijn kans om aan dit lastige probleem te ontsnappen. Pilatus is weliswaar stadhouder van Judea, maar Herodes is koning van Galilea. Bovendien is Herodes ‘joodser’ dan de Romeinse Pilatus, ook al is Herodes eigenlijk een Edomiet. Herodes zal dit joodse probleem beter aanvoelen dan hij.

Vers 13
Ook Herodes heeft geen schuld in de Heere Jezus kunnen ontdekken. Hij stuurt Jezus daarom terug naar Pilatus. Pilatus zit daardoor opnieuw met het probleem: wat moet hij met Jezus aan? Hij roept de aanwezige Joden zodat hij voor hun oren zijn oordeel kan vellen. Naast de joodse leiders, de overpriesters en de oversten, is er nu ook sprake van ‘het volk’. Het volk, dat eerder zo massaal achter Jezus aanliep, blijkt Hem nu te verwerpen.

Vers 14-16
Het oordeel van Pilatus blijkt vrijspraak te zijn. Die uitspraak wordt ook beargumenteerd. Pilatus schetst nog eens de gang van zaken. Allereerst de aanklacht: Jezus zou een oproerkraaier zijn. Hij zou het volk opzetten tegen de machthebbers. Dan het onderzoek: Pilatus heeft een onderzoek ingesteld, maar niets gevonden dat de aanklacht ondersteunt. Vervolgens heeft hij Jezus naar ‘hun eigen koning’ Herodes gestuurd. Maar ook uit het onderzoek van Herodes is Jezus’ onschuld gebleken. Kortom, de aanklacht wordt verworpen. Wel wordt Jezus nog gegeseld. Officieel als voorbeeld voor een ieder die van plan is om in opstand te komen. De echte reden is om het volk tevreden te stellen.

Vers 17-19
De bekende geschiedenis rond Bar-abbas wordt door Lukas kort verhaald. Pilatus merkt dat zijn vrijspraak bij het volk op bezwaren stuit, en past daarom een list toe. Bar-abbas, zijn naam betekent ‘zoon van de vader’, is iemand die wij vandaag een terrorist zouden noemen. Hij is een soort vrijheidsstrijder, maar dan zo één voor wie een leven meer of minder niet telt. Bij het gewone volk is deze Bar-abbas dan ook niet populair. Pilatus denkt handig gebruik te maken van de gewoonte om elk jaar op het paasfeest een joodse gevangene vrij te laten. Omdat hij weet dat de aanklacht tegen Jezus slechts uit afgunst voortkomt (zie Mattheüs 27), terwijl Bar-abbas een gehate terrorist is, denkt hij zo het volk voor Jezus te kunnen laten kiezen.
Maar Pilatus onderschat de haat tegen Jezus. Het volk, opgestookt door de leiders, heeft liever Bar-abbas vrij dan Jezus. Lukas merkt het bizarre van deze uitkomst in vers 19 nog even duidelijk op: Bar-abbas is nota bene een moordenaar!

Vers 20-21
Pilatus, voor wie dit een flinke tegenvaller is, probeert het nog eens. Maar hij heeft zichzelf al vastgepraat. Hij heeft het volk de keuze gegeven en het volk heeft voor Bar-abbas gekozen. Voor Jezus heeft het volk de uitkomst ook al klaar. De meest wrede dood eisen zij: de kruisdood! Met andere woorden: het volk wil Jezus de straf geven, die voor Bar-abbas gepast zou zijn.

Vers 22
Voor de derde keer benadrukt Pilatus Jezus’ onschuld. Een drievoudig bewijs van de wereldlijke rechter dat de Heiland echt onschuldig is gestorven. Jezus was geen misdadiger; dat is door Herodes en Pilatus gezegd!

Vers 23-25
Het volk is echter niet meer te houden. Hun geroep zwelt aan. Pilatus durft er niet meer tegenin te gaan. En dan bezwijkt het Romeinse recht voor de dwang van het volk. Pilatus, die weet dat Jezus onschuldig is, veroordeelt Hem, de ware ‘Zoon van de Vader’ tot de kruisdood. Bar-abbas, de moordenaar wordt vrijgelaten. Eigenlijk is dit het evangelie in het kort: de onschuldige veroordeeld, de schuldige vrijgesproken.