Bijbelgedeelte: Mattheüs 2:13-23

Intro

De wijzen hebben van Herodes de opdracht gekregen om hem te vertellen waar ze de geboren Koning der Joden gevonden hebben. Maar de HEERE heeft de wijzen door een droom duidelijk gemaakt dat ze via een andere weg naar huis moeten gaan. Herodes’ plan is mislukt.

Vers 13
Als de wijzen vertrokken zijn, krijgt ook Jozef van de Heere een boodschap via een droom. De opdracht komt tot Jozef, die als vader de beschermer van het Kind is. Een engel vertelt hem dat het gevaar van de kant van Herodes nog niet geweken is. Jozef moet in de eerste plaats ‘het Kindeken’ tot zich nemen, en dan daarbij ook ‘Zijn moeder’. Het gaat in de eerste plaats om Jezus. In Egypte is het Kind buiten de invloed van Herodes, maar nog belangrijker is het theologische belang van Egypte (zie vers 15).

Vers 14
Het zal voor Jozef een vreemd idee zijn geweest dat de beloofde Messias van Israël moet vluchten voor een aardse koning. Maar Jozef doet gehoorzaam wat de engel zegt. Hij wacht zelfs de dag niet af, maar vertrekt onder de bescherming van de nachtelijke duisternis.

Vers 15
Daar in Egypte wacht Jozef de dood van Herodes af. Mattheüs laat zien dat deze vlucht niet zomaar plaatsvindt. Vanwege het woord van de profeet Hosea moest Jezus naar Egypte gaan. In Hosea 11:1 wordt geprofeteerd hoe de HEERE uit Egypte Zijn zoon geroepen heeft. Daarmee wordt in de eerste instantie het volk Israël bedoeld die door de uittocht uit Egypte is geleid. Maar Israël gedroeg zich niet als zoon. Daarom is nu de ware Zoon van God gekomen. Ook deze Zoon gaat naar Egypte, maar als Hij uit Egypte geroepen wordt, zal Hij laten zien dat Hij de ware en volmaakt gehoorzame Zoon van God is.

Vers 16
Als de wijzen wegblijven, krijgt Herodes door dat hij bedrogen is. Maar hij is niet iemand die terugdeinst voor harde maatregelen als het om zijn koningschap gaat. Herodes heeft in zijn leven meerdere familieleden om deze reden vermoord. Hij berekent met behulp van de gegevens die de wijzen hem hebben gegeven, hoe oud het gezochte Kind ongeveer moet zijn. De conclusie is dat het kind zeker niet ouder dan twee kan zijn. Hij laat daarom alle mannelijke kinderen van twee jaar en jonger uit Bethlehem en omgeving vermoorden. Men schat gezien de grootte van Bethlehem toentertijd dat er ongeveer twintig jongetjes op deze manier zijn vermoord.

Vers 17-18
Ook in deze gebeurtenis ziet Mattheüs een profetisch woord vervuld. Hij citeert Jeremia 31:15 waar de profeet deze woorden uitspreekt naar aanleiding van de ballingschap. Bij de wegvoering van het volk Israël klaagt Rachel, één van Israëls stammoeders, over haar volk, maar Jeremia mag meteen daarna vertellen van de terugkeer en het beloofde heil. Zo is er ook een groot verdriet voor de moeders van Bethlehem, maar dit lijden staat in directe verbinding met de Messias die aan deze moordpartij is ontsnapt, en die zal terugkeren om het heil te brengen aan Israël, en zo ook aan Bethlehem.

Vers 19
Ook in Egypte zorgt God de Vader voor God de Zoon. Jozef krijgt opnieuw een droom waarin een engel hem vertelt dat de vijanden van Jezus zijn gestorven. Jozef kan het Kind terugbrengen naar Israël. Ook nu gehoorzaamt Jozef zondermeer aan het goddelijke bevel uit de droom.

Vers 22
Het rijk van Herodes is door de Romeinse keizer onder zijn zoons verdeeld. In Judea is Archelaüs op de troon gekomen. Jozef zal in eerste instantie van plan zijn geweest om in Judea te gaan wonen. In Judea ligt immers Jeruzalem, en Jeruzalem is de stad van David en ook de plek waar de tempel staat. Judea is dus de plaats waar Jezus als de Messias thuishoort. Maar als Jozef hoort dat Archelaüs daar koning is, schrikt hij terug. Van Archelaüs is namelijk bekend dat hij in wreedheid niet voor zijn vader onderdoet. Ook ditmaal krijgt Jozef een droom. Hij moet terug naar Galilea gaan.

Vers 23
Ook Nazareth, de oorspronkelijke woonplaats van Jozef en Maria ligt in Galilea. Jozef kiest ervoor om daarnaar terug te keren. Voor de derde keer in deze tien verzen wijst Mattheüs op de vervulling van een profetenwoord. Het woord ‘Nazarener’ doet denken aan de ‘nazireeër’ (Richteren 13:5) maar dat bedoeld Mattheüs waarschijnlijk niet. In het woord ‘Nazarener’ gaat het Hebreeuwse woord voor ‘Scheut’ (Jesaja 11:1) schuil. Doordat Jozef met zijn gezin in Nazareth gaat wonen wordt deze profetie van Jesaja op Jezus van toepassing. Daar in Nazareth kan Jezus veilig opgroeien totdat het moment aanbreekt waarop Hij Zich als de Messias van Israël zal openbaren.