Leswijzer 21.3 - Kerkdienst

Zingen: Psalm 122:1

Ik ben verblijd, wanneer men mij
Godvruchtig opwekt: "Zie, wij staan
Gereed, om naar Gods huis te gaan;
Kom, ga met ons en doe als wij."
Jeruzalem, dat ik bemin,
Wij treden uwe poorten in;
Daar staan, o Godsstad, onze voeten.
Jeruzalem is wél gebouwd,
Wel saâmgevoegd: wie haar beschouwt,
Zal haar voor 's Bouwheers kunstwerk groeten.

Psalmen
84:1; 116:11

Liederen
Gele bundel: 58; 67

Levensvragen

• Ik vind de kerkdienst saai...
• Waarom zingen wij geen 'Opwekking'?
• Kunnen we de kerkdienst niet anders inrichten?

Doelstellingen

1. Je weet wat de eredienst is.
2. Je weet wat het verschil is tussen ‘orde van dienst’ en ‘liturgie’.
3. Je weet uit welke onderdelen de kerkdienst bestaat.

Hoofdlijnen

Levensvraag
Waarom doen we het zo?
Waarom doen wij de dingen in de kerk eigenlijk zoals we ze doen? Waarom geeft de ouderling de voorganger voor de dienst een hand? En waarom is de volgorde altijd hetzelfde? Kan het niet een keer wat anders? Dan vinden sommigen het misschien ook niet zo snel saai meer...

Bijbelgedeelte
Wat zegt Paulus over de kerkdienst?
Paulus vermaant de gemeente in Korinthe om alles tot opbouw te laten verlopen. Ieder op zijn beurt spreken en als iemand in een andere taal spreekt, moet dat worden uitgelegd. Zo kan de gemeente bemoedigd worden. God is namelijk geen God van wanorde, maar van vrede.

Geloofsleer
Orde in de kerk is belangrijk voor de opbouw van de gemeente.
De ‘orde van dienst’ is het draaiboek, de liturgie is de uitvoering ervan. De kerk staat onder het gezag van Christus, Die Zich bedient van predikanten, ouderlingen en diakenen die gezamenlijk de kerkenraad vormen. Zij ontvangen hun ambt van God zelf. Ze hebben de verantwoordelijke taak om geestelijk leiding te geven.

Verbinden

Gespreksvragen

1. Welke onderdelen hebben we in een eredienst?
2. Bij welk onderdeel in de eredienst heb je vragen?
3. Hoe zou God door ons geëerd kunnen worden?
4. Wat doen ze in een andere kerk anders dan bij ons?
5. Wat vind je mooi aan onze erediensten?
6. Wat zou je in de kerkdienst graag anders willen zien?
7. Wat vind je het mooiste onderdeel in de eredienst?
8. Wie weet waar de onderdelen in onze eredienst vandaan komen?
9. Wat vind jij? Moet de kerk qua invulling van de eredienst met de tijd mee veranderen?

Stellingen

1. De kerkdienst moet qua invulling met de tijd mee veranderen.
2. De kerkdienst staat qua taal en gebruik te ver af van de wereld; dat is niet goed.
3. Iemand die nieuw in de kerk komt, moet gelijk kunnen begrijpen waarom je de dingen doet zoals we ze doen.
4. Jongeren moeten meer inbreng krijgen in de eredienst.

Refoweb
Zoals jullie weten staan er op Refoweb veel vragen over het geloof en zaken die daarmee in verband staan. De vraag die we gaan bekijken is precies dezelfde vraag als die wij in deze les behandelen: Waarom doen we het zo? Lees samen de vraag. Beantwoord nu in tweetallen de vragen.

Vragen

1. Wat voor antwoord zouden jullie op deze vraag geven?
2. Welke onderdelen heeft een kerkdienst allemaal?
3. Over welk onderdeel heb jij vragen?

Gespreksvragen

1. Wat hebben jullie bij vraag ...?
2. Op welke zelfbedachte vragen weten jullie geen antwoord?
3. Waarom is de eredienst eigenlijk zoals die nu is?

Onderdelen in de eredienst
In de eerste les hebben we nagedacht over een definitie van de kerk en in de tweede les hebben we nagedacht over de verschillen tussen kerken en wat een kerk nu tot een kerk maakt. In deze les gaan we het hebben over de eredienst zelf. In een kerkdienst gebeurt er heel veel. Over de invulling van de kerkdienst en haar onderdelen gaan we nu nadenken. Verdeel de catechisanten in groepjes. Maak samen de vragen.

Vragen

1. Uit welke onderdelen bestaat een kerkdienst? Probeer ze allemaal op te noemen.
2. Bespreek kort de onderdelen en probeer de vragen die jullie erover hebben te beantwoorden. Schrijf de vragen op waar jullie als groepje geen antwoord op weten.

Gespreksvragen

1. Welke vragen staan er allemaal nog open? Schrijf die als catecheet op.
2. Wat zouden jullie graag anders willen zien in de kerk?
3. Wat vinden jullie het mooiste onderdeel uit de kerkdienst?

Kerkbezoek
In deze les gaat het over de kerkdienst en alle onderdelen waaruit een kerkdienst bestaat. Om daar een goed beeld bij te krijgen, gaan we straks naar de kerk en lopen we letterlijk alle onderdelen van de eredienst langs. Stel bij elk onderdeel eerst vragen wat er hier gebeurt en waarom we dat zo doen. Gebruik voor de inhoud de geloofsleer.

Door de ogen van een ...
Ik loop tussen keurig geklede mensen in. We worden begroet door een trage en luide klok die op de kerk de mensen tegemoet klinkt. Veel vrouwen hebben een hoedje op hun hoofd, terwijl de mannen dat niet hebben. De mannen zien eruit alsof ze een zakelijk uitje van hun werk hebben en sommigen lopen zelfs strak in pak. Als ik de kerk binnenkom, zoek ik naar een loket om een kaartje te kopen. Dat kan ik niet vinden. Als ik de andere mensen even in de gaten houd, blijkt het dat zij ook geen kaartje kopen maar gewoon naar binnen gaan. Dan doe ik dat ook maar. De meeste lijken wel heel gericht naar een plek te lopen. Zou dat hun vaste plek zijn? Als ik ergens aanschuif, kijken mensen me een beetje vreemd aan. Zou dit dan hun vaste plek zijn? Als ik naar boven kijk, valt me pas op hoe hoog deze kerk eigenlijk is. Er is heel veel loze ruimte. Zou dat voor het geluid zijn? Het zal in ieder geval best wel veel geld kosten om dit gebouw te verwarmen. Als ik eventjes zit, begint er een orgel te spelen. Ik kijk even om me heen om te zien of het de bedoeling is dat we gaan zingen, maar ik zie niemand aanstalten maken. Het is niet echt een gezellige bedoening. Veel mensen kijken voor zich uit en sommigen zitten in hun Bijbel te lezen. Het valt me op dat er weinig wordt gepraat. Als het orgel stopt, wordt het opeens helemaal stil. Als ik om me heen kijk, zie ik dat alle ogen gevestigd zijn op een deur. Het is even stil en dan komt er een hele stoet mannen in zwarte pakken aanlopen! Op het laatst komt er iemand aan die er net wat anders uit ziet. Dat zal wel de spreker zijn. De rest van die mensen zullen misschien wel bodyguards zijn. De spreker ziet er in ieder geval belangrijk uit. Voor een verhoging met een trapje aan de zijkant, krijgt hij een hand van iemand. Voordat hij het trappetje opgaat, blijft hij stil staan, vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. De andere mannen in de zwarte pakken doen dat ook. Ze blijven even staan en gaan dan zitten. Als de spreker op het spreekgestoelte staat, spreekt hij eerst een korte belijdenis uit en groet dan de mensen terwijl hij zijn handen omhoog doet. Best apart eigenlijk dat hij op zo’n hoge plek staat. Zou dat beter zijn voor het geluid? Hij kondigt aan dat we een psalm gaan zingen en nadat hij een paar regels heeft voorgelezen, begint het orgel te spelen. Wanneer het orgel inzet, zijn de mensen nog even stil, maar na een tel beginnen ze met zingen. Het valt me op hoe traag het gaat! Als ik dit vergelijk met de liedjes die ik ken, dan gaan die wel drie keer zo snel. Toch heeft het ook wel wat moois. Het is heel gedragen en het klinkt ook wel heilig of eerbiedig. Iedereen heeft een boekje in handen waarin de tekst van het lied blijkbaar staat. Over de woorden die ze zingen, moet je best wel even nadenken. Het is lastiger Nederlands dan onze spreektaal. Zou dat ook te maken hebben met de eerbied? Het zou in ieder geval veel makkelijker zijn als de liederen die ze zingen gewoon spreektaal zijn! Maar misschien is dit voor al die mensen hier wel een heel makkelijke taal omdat ze ermee opgegroeid zijn. Sommige kinderen zie ik de liederen uit hun hoofd zingen. Dat hebben ze zeker thuis geleerd. Na een tijdje valt me verder op dat de spreker eigenlijk alles doet. De gemeente zingt, maar verder is ze heel de tijd stil. Toen de spreker zei dat ze gingen bidden, was ik benieuwd hoe dat zou gaan als al die mensen hardop zouden bidden! Maar het bleek dat alleen de spreker ging bidden en de rest luisterde alleen. De mannen in de zwarte pakken voor in de kerk gaan staan tijdens het bidden. De rest vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. Sommigen gingen zelfs een beetje voorover op het bankje leunen. Het zou me niks verbazen als je zo in slaapt valt tijdens het gebed! De toespraak duurde best lang! Ik ben het helemaal niet gewend om bijna drie kwartier gewoon heel de tijd te luisteren zonder interactie! Ik heb respect voor mensen die dit elke week twee keer doen. Ik zou zelf wel behoefte hebben aan wat interactie of even wat lopen tussendoor. Als de dienst klaar is, gaat iedereen staan en de spreker op het spreekgestoelte heft zijn handen en spreidt ze uit over de gemeente. Hij zegent ons. Wat zou dat betekenen? Vervolgens stapt de spreker weer van het spreekgestoelte af en krijgt hij weer een hand van diezelfde persoon. Dan vertrekken ze in een stoet naar een kamertje en gaat de deur dicht. Wat zouden ze daar doen? Als de mannen in zwarte pakken weg zijn, is dat blijkbaar een signaal dat wij ook weg mogen, want als het orgel begint te spelen gaat iedereen rij voor rij de kerk uit. Als ik buiten sta, ben ik benieuwd waar de mensen het over hebben. Wat zullen zij ervan gevonden hebben? Als ik langs een paar groepjes pratende mensen ben gelopen, valt me op dat het overal over gaat, behalve over de kerkdienst. Bijzonder. Of zou het zo normaal zijn dat er niks over te praten valt?

Gespreksvragen

1. Wat vind je van dit verhaal?
2. Deze bezoeker heeft veel vragen over de kerkdienst. Waar heb jij vragen over?
3. Hoe is onze kerkdienst met haar onderdelen eigenlijk ontstaan?

Brugzin
In de verbinding hebben we nagedacht over de kerkdienst en haar onderdelen. Daar hebben we nog best veel vragen over! Waarom is er eigenlijk een bepaalde (volg)orde in de dienst en is dat eigenlijk wel bijbels? In het Bijbelgedeelte gaan we kijken wat Paulus daarover zegt.

Voor de complete les- en leerwijzer verwijzen we u naar de producten.