Het doopgesprek - handreiking voor ambtsdragers

In deze handreiking vindt u verschillende manieren om het gesprek over de doop te voeren. Bijvoorbeeld met ouders die het niet makkelijk laten zien wat er van binnen bij hen leeft, met ouders van wie het vorige doopgesprek nog bij u op het netvlies staat of met een hele groep ouders in een keer.

INHOUD
Waar gaat het doopgesprek over? Het antwoord ligt voor de hand: de doop. Maar wie alle aspecten wil belichten, heeft aan een avond niet genoeg. Daarom is het goed om na te denken over de insteek van het gesprek. Hieronder vindt u drie categorieën: Water, Vaste spijze en Verandering van spijs doet eten. De eerste categorie is de eenvoudigste. De insteek is het water, als teken van de doop. Vanuit het teken komen we bij de zaken zelf uit. De tweede categorie, Vaste spijze, vraagt van de doopouders voorbereiding. Het is de bedoeling dat ze de vragen vooraf maken. In het doopgesprek wordt daarop voortgeborduurd. Voor de ambtsdrager is deze manier van werken eenvoudig. Als de keuze uit deze categorie is gemaakt, is het een kwestie van een print maken of een boekje kopen. De derde categorie vraagt het meeste van de ambtsdrager. Hij kiest of hij het doopformulier, een bijbelgedeelte of een gedeelte uit een belijdenisgeschrift behandelt en gaat daar geheel of gedeeltelijk doorheen.

1. Water (in het bijzonder voor eenvoudige ouders en voor ouders die niet makkelijk laten zien wat er van binnen bij hen leeft)
2. Vaste spijze (in het bijzonder voor ouders die vooraf huiswerk kunnen maken) Hieronder staan twee voorbeelden, die iedereen mag gebruiken.
   a. CGK Genemuiden / ds. H.J.T. Lubbers, in zijn tijd bij de hervormde gemeente IJsselmuiden
   b. Ds. W.J. van den Brink, in zijn tijd bij de HHK Scherpenzeel
3. Verandering van spijs doet eten (in het bijzonder voor ouders met meer kinderen of ambtsdragers die een andere insteek zoeken)
   a. Doopformulier: in z’n geheel of gedeeltelijk, bijvoorbeeld aan de hand van een boek. Zie hier een literatuurlijst. Of thematisch, bijvoorbeeld: 1. Kinderen des toorns > wijst op noodzaak van reiniging 2. Kinderen des verbonds > wat de drie-enige God betuigt en verzegelt. 3. Kinderen der gehoorzaamheid > waar de kinderen toe worden vermaand en verplicht. 4. Kinderen der gelovigen > waar de ouders toe worden vermaand en verplicht.
   b.Bijbelgedeelte: Bijvoorbeeld Handelingen 2:37-40 of Romeinen 6:1-11
   c. Belijdenisgeschrift: Heidelbergse Catechismus 69-74 of Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 34

OMSTANDIGHEDEN
Is het doopgesprek met één ouderpaar of met een groep ouders? Is het in de kerk of thuis? Deze omstandigheden maken voor het verloop van het gesprek een groot verschil.

1. Eén stel of een groep ouders.
   Hoe zorg je ervoor dat alle doopouders gehoord en gezien worden? Dat is de uitdaging waar een kerkenraad voor staat. Hoe groter het aantal dopelingen, hoe groter de uitdaging dus. Besef dat sommige ouders niet in hun hart laten kijken als ze in een groep zitten. Het bespreken van vragen in kleine groepen of andere werkvormen in kleinere groepen kunnen helpen om iedere ouder toch met de vragen te laten komen die in zijn hart leven.Het mooie van een groep is dat ouders van elkaar kunnen leren. Waar de een geen woorden voor heeft, heeft de ander die soms wel.
2. Thuis of in de kerk
   Het huis van de doopouders is voor hen een heel vertrouwde plek. Als mensen zich op hun gemak voelen, durven ze eerder openheid van zaken te geven. Ook bij een groep is het overwegen waard of het bij iemand thuis kan. Dit geeft vaak een iets ongedwongener sfeer. Die kan de openheid alleen maar ten goede komen.

PRAKTISCHE TIPS

1. Informeer naar situatie moeder en kind. En vergeet de vader niet.
2. Vraag aan het begin naar verwachtingen van dit gesprek. Als er specifieke dingen zijn die ouders kwijt willen, kunnen ze dat direct doen.
3. Lees voorafgaand aan het gesprek uit de Bijbel en/of een deel uit het formulier of een belijdenisgeschrift.
4. Houd rekening met de omstandigheden van het gezin (gebroken nachten en een herstellende moeder): houd het daarom kort.
5. Stel de ouders op de hoogte van de praktische kant van zaken rond de doop.
6. Doe ouders voor hoe je de doopbeloften in het gebed bij God brengt en vraag hun dat zo te blijven doen. Eerst als ouders samen voor het kind en later samen met het kind.
7. Overhandig ouders een print van dit artikel van Geloof in het gezin waarin verschillende ideeën worden aangereikt om de doop een centrale plaats te laten houden in het gezinsleven.
8. Stimuleer ouders zich te verdiepen in de doop. Dat kan door het geven van een boek. Voor ouders die van lezen houden, is er een groot aanbod over de doop. Zoek voor de niet of nauwelijks lezende ouders naar een eenvoudig boek. In de download ‘Aanbod literatuur rond de doop’ kunt u de moeilijkheidsgraad van diverse boeken zien.
9. Verdieping rond de doop kan ook op een later moment met een groep ouders. Dan is er voor ouders meer gelegenheid om iets voor te bereiden. In het eerste gesprek kan dan al wel worden aangegeven dat dit vervolgonderwijs bij het dopen hoort. Het is niet vrijblijvend.
10. Is het niet het eerste kind van deze ouders? Attendeer hen op de hulpmiddelen die er zijn om jonge kinderen voor te bereiden op de doop, bijvoorbeeld met het boek “De jurk van Judy”, van Ada Schouten-Verrips.
11. Is het niet het eerste kind van deze ouders? Raad hen aan om met de andere kinderen door te spreken over de inhoud van de doop, bijvoorbeeld aan de hand van www.abcvanhetgeloof.nl. Daar staat zowel een uitleg voor kinderen als voor jongeren.