Vier dingen die we moeten weten over games

Tasten in het opvoedingsduister
In maart 2014 kwam het dagblad Trouw met een bijlage over games onder de titel ‘Game on’. Een moeder schrijft: “Onze zoon (11) houdt van gamen. Als de zon niet heel hard schijnt, brengt hij het liefst hele dagen door achter het beeldscherm. Irritant? Ja. Maar is het ook erg?” Na deze vraag beschrijft ze hoe haar eigen ouders zich vroeger over van alles en nog wat zorgen maakten en dat ze dat als puber maar knap irritant vond. Ze vervolgt: “Natuurlijk nam ik me voor het met mijn kinderen allemaal anders te doen. Inmiddels tast ik als ouder net zo in het duister als de mijne destijds. Wanneer verandert een computerspelletje spelen in een verslaving? En hoe voorkom je dat?” Misschien herkent u deze vragen wel. Hieronder wat feiten en aandachtspunten op een rij.

Intense kick
Waarom zijn games nu zo enorm aantrekkelijk? Ex-gameverslaafde Huibert van Horssen verwoordt het zo: “Niets in de realiteit kan wedijveren met het intense gevoel dat je beleeft tijdens gamen. Het gewone leven is veel saaier.”
In een artikel uit eerder genoemde Trouw-bijlage, bevestigt een moeder dit. Ze schrijft: “Mijn zoon komt altijd uit school met rode wangen. Van zeven kilometer fietsen maar ook […] omdat hij haast heeft. Hij moet vlug, vlug naar boven, want hij heeft net zijn vrienden afgesproken om een spel te spelen. Online. Je staat versteld van het vernuft waarmee World of Warcraft is gemaakt, je moet van steen zijn om niet te worden gegrepen door de schoonheid van Assassins Creed. Om nog maar te zwijgen van de spanning die de spelletjes oproepen. Natúúrlijk wil hij doorspelen! Het is heus niet alleen stompzinnig vertier; er komt inzicht bij kijken, planning, je moet samenwerken, en als je het verdient, krijg je de leiding.”
Als opvoeder moet u zich realiseren dat de aantrekkingskracht van games voor kinderen en jongeren enorm groot is. Denk daarom na over alternatieven. Stimuleer uw kind om te sporten, een hobby te beoefenen, een instrument te bespelen, met vrienden op pad te gaan. Neem uw kind daarin méé. Zeg niet dat het meer buiten moet spelen terwijl u zelf met een I-pad op de bank blijft hangen. Ga zelf leuke dingen ondernemen met uw kind en bied zo alternatieven voor de aantrekkelijke gamewereld. Dit vraagt de nodige inspanning van u als opvoeder. Concentratie en doorzettingsvermogen worden niet van de een op de andere dag geleerd. Stimuleer uw kind telkens weer om echt ergens voor te gaan.

Verslavingsgevaar
Bij vrijwel alle games moet je steeds meer inspanningen leveren en steeds langer gamen om een volgend level te bereiken. Mede hierom is het gevaar van gameverslaving groot. Op dit moment zijn zo’n 12.000 kinderen verslaafd aan gamen. Het aantal jongeren dat zich met een verslaving meldt in een afkickkliniek is in twee jaar tijd verdubbeld. Ellen van Geffen, hoofd behandelzaken Jellinek Jeugd in Amsterdam geeft aan dat in vier jaar tijd het aantal gameverslaafden dat zich meldde bij haar kliniek is vervijfvoudigd. De jongste cliënt is 10 jaar. Vraagt u zich af hoe u een gameverslaving kan herkennen bij uw kind? Een aantal kenmerken op een rij:

1. De behoefte aan spelen neemt steeds meer toe;
2. Er kan moeilijk gestopt worden met gamen: de speler speelt langer dan hij/zij van plan was en zou eigenlijk minder willen gamen;
3. Als het spelen gestopt wordt door externe factor (ouder) ontstaan er irritaties en woede-uitbarstingen;
4. Sociale contacten worden minder;
5. Het gamen beïnvloedt negatief dagelijkse activiteiten en verantwoordelijkheden zoals school en werk;
6. Hobby’s zoals muziek en sport gaan eraan.

Een opvoeder: “We hebben een afschrikwekkend voorbeeld in de familie. Een jongen die met een keurige Citoscore de basisschool verliet, om binnen de kortste keren van het vwo af te zakken naar het vmbo. De gitaar verstofte, hockey was ineens iets voor ‘mietjes’. Het mbo, waar hij uiteindelijk belandde, heeft hij niet afgemaakt. Hij kwam domweg zijn bed niet meer uit. Hij gamede tot diep in de nacht, lag tot twee uur ’s middags in bed en zette vanonder de dekens met zijn grote teen de PlayStation weer aan. Inmiddels is deze ooit slimme brugklasser twintig jaar en werkt in een magazijn.” (Trouw, maart 2014)

Houd als opvoeder de schoolresultaten van uw kind in de gaten en spreek af waaraan het schoolrapport moet voldoen, uiteraard binnen de reële mogelijkheden van het kind. Laat uw kind verplicht (ook) andere dingen ondernemen, zoals sporten of met vrienden iets doen. Breng uw kind van jongs af aan matigheid en zelfbeheersing bij door daar samen met hen ook in te oefenen. Als u vermoedt dat er sprake is van een (beginnende) gameverslaving, schakel dan bijtijds professionele hulp in.

Tijdsafspraken
Het LCJ heeft onder 366 leerlingen van christelijke basisscholen een peiling gehouden over gamen. Het is opvallend om te zien dat ruim een vierde deel van de kinderen geen afspraken opgelegd krijgt over de hoeveelheid tijd die ze per dag mogen besteden aan games. Ook onder middelbare scholieren zijn enquêtes afgenomen over hun gamegedrag. Veel jongeren geven aan dat ze onbedoeld veel meer tijd aan gamen besteden dan ze eigenlijk willen. Dit is ook te merken aan onder andere schoolresultaten. De Volkskrant publiceerde in 2014 een brandbrief van economiedocent en voormalig journalist Ferry de Haan. Hij ziet in zijn klassen heel veel jongens ten onder gaan. Ze zakken een of meer schoolniveaus doordacht hun aandacht alleen nog maar uitgaat naar computerspelletjes. Een tip voor opvoeders is, om duidelijke tijdsafspraken met uw kind te maken. Wanneer mag uw kind gamen, hoe lang, en onder welke voorwaarden? Denk hier als opvoeder over na en stel duidelijke regels.

Bijbelse bezinning
Omdat er in veel games sprake is van geweld of duistere, soms zelf occulte elementen, kunnen jongeren langzaam aan meegenomen worden in een duistere wereld. Ga als gezin in gesprek over de terreinen van het leven waar volgens jullie Bijbelse kaders gelden. Denk hierbij aan de Tien Geboden, maar ook aan de wil van God zoals Hij die bekend maakt in heel Zijn Woord. Het digitale platform Geloofstoerusting heeft een indrukwekkend filmpje onder de titel ‘Jouw leven als een touw’. Op een beeldende manier laten ze hierin zien hoe kort ons leven op aarde is en dat de keuzes die we hier maken, bepalen waar en hoe we de eeuwigheid doorbrengen. We mogen genieten van de vrije tijd en de ontspanning die God ons geeft. Maar doen we het zo dat we Hem eren met ons leven? Om het met woorden van Els van Dijk in Oefenen in verlangen te zeggen: God is de Heere en niets anders in dit leven mag Zijn plaats innemen. Bij Hem is de bron van het leven.”

Wilt u meer informatie? Het LCJ biedt workshops en catecheselessen voor jongeren over games aan, en een lezing voor opvoeders (aan te vragen voor gemeenteavonden).