Vormen van pastoraat die tijdens corona mogelijk zijn.

Wat is van belang in het pastoraat bij de coronacrisis?
In tijdens van crisis en grote verandering komen allerlei verwarrende gevoelens naar boven, die je kunt scharen onder de vier B´s van bang, bedroefd, boos en blij.

Mensen zijn bang omdat er veel vragen zonder geruststellend antwoord zijn: wie kan er voor mij boodschappen doen? Kan ik nog wel eten kopen? Kan ik de medicijnen blijven krijgen die ik nodig heb? Is er voor mij straks nog wel thuishulp? Wanneer kan ik naar het ziekenhuis voor onderzoek of een uitgestelde behandeling?

Mensen voelen zich bedroefd: ik ben verdrietig omdat ik niet naar mijn moeder in het ziekenhuis kan of naar mijn opa in het verpleegtehuis, terwijl ik weet dat een bezoekje zo nodig is. Soms voelen mensen zich boos: op andere landen, op groepen in de samenleving, op de regering, op de kerk, op God… En soms is er ook een gevoel van blijdschap: nu hoef ik niet naar school, nu kan ik eindelijk de zolder eens opknappen, eventjes geen files. En daar kun je je weer voor schamen.
Voor al die verwarrende gevoelens, zowel bij jezelf als bij degene met wie je spreekt, geldt: ze negeren of veroordelen helpt niet. Gevoelens zijn er nu eenmaal en duiken juist op wanneer je ze opzij schuift. Het is beter om gevoelens te benoemen. Dat maakt ze niet groter en niet kleiner dan ze zijn. Dus stel vragen als: hoe voelt dat voor u? Wat gaat er in u om?

En probeer na het benoemen van gevoelens te vragen naar de mens achter de gevoelens, met waarden, een droom van wat belangrijk is voor iemand, een mens met geloof, hoop en liefde ook. Hoe kan iets daarvan gestalte krijgen? Wie of wat kunnen daarbij worden ingeschakeld? En wat kun je daar als pastor/bezoekmedewerker in betekenen of bemiddelen?

Wat is er niet mogelijk in het pastoraat tijdens de coronacrisis?
Wanneer u als pastor/bezoekmedewerker verkouden bent, niest of hoest, ook al heeft u geen koorts, moet u wegblijven bij kwetsbare mensen. En dat is een grotere groep dan u misschien denkt. Ook al vindt u het zelf verantwoord, u zadelt hen op met onzekerheid en ze voelen zich vaak niet in de positie om nee te zeggen, terwijl ze dat wel zouden willen. Neem dus zelf die verantwoordelijkheid.

Wanneer er wel een persoonlijk bezoek is, houdt u dan aan de voorgeschreven regels: 1,5 m afstand, niezen in de elleboog, geen handdruk en goed handen wassen.

Welke vormen van pastoraal contact zijn er wel mogelijk?

• Pastoraal contact is iedere vorm van contact waarmee we zorg en aandacht voor een ander in en om de gemeente uitdrukken. Dat kan op allerlei manieren.
• Sommige pastores melden dat ze een wandeling maken met een pastorant. U kunt dan goed de regel van 1,5 m afstand bewaren en toch een gesprek voeren. Het wandelen kan juist een goed gesprek oproepen!
• Misschien gebruiken we de telefoon tegenwoordig vooral om afspraken te maken, maar het is natuurlijk een prachtig middel om met iemand te praten en daar de tijd voor te nemen.
• Een kaartje in de brievenbus. Een mooie kaart met een bemoedigende krabbel, een mooie tekst. Schrijf iets wat u zelf zou willen ontvangen!
• Berichten/chatdiensten. Met Sms, Messenger, Whatsapp of andere chatdiensten kunt u berichten sturen. Even een kleine krabbel om iemand sterkte te wensen, een emojials opsteker, of een uitgebreider vraag en antwoord. Mensen kunnen even nadenken wat ze zeggen en wanneer ze reageren, en dat verdiept het gehalte van het gesprek.
• Skype, Facetimeen andere videodiensten. Ideaal omdat u ook iemand kunt zien. Vooral de jongere generatie is er bedreven mee. Met iedere smartphone kunt u contact leggen en laten zien dat u iemand aandacht geeft. Zorg voor oortjes of een headset en een achtergrond die niet te veel afleidt.
• Pastoraal contact kan zich afspelen binnen een groep, bijvoorbeeld een maaltijdgroep, een Bijbelkring, een gespreksgroep. Laat mensen elkaar bellen en spreek daar indien mogelijk een vast moment/dagdeel voor af. Daarvoor kunt een telefoonboom maken: wie belt als eerste met wie, wie volgt daarna. De eerste van de boom is ook degene die u belt wanneer een ander niet opneemt. De eerste kan dan actie ondernemen.
• Een Whatsappgroep (of andere berichtendienst). Zo´n groepsapp is ideaal voor het plaatsen van kleine berichten of pastorale bemoediging, delen van voorbeden en meeleven. Sommige voorgangers plaatsen een regelmatige een bemoedigende kleine videoboodschap of ingesproken geluidsbestand in whatsappgroepen.

Tip: Doe het videobestand of geluidsbestand niet als bijlage bij een bericht, want dat neemt veel data in beslag en niet iedereen heeft een abonnement met een grote databundel. Zet een filmpje of geluidsbestand op Facebook of YouTube en deel de link naar die post. 

• Een pastoraal moment in het kerkgebouw (of in een wijkcentrum). Er zijn gemeenten die overdag hun gebouw openstellen voor inloop, gelegenheid om stil te zitten, te bidden, een kaarsje aan te steken en mogelijk een individueel gesprek te hebben. Zorg dat het voor een pastor, gastheer of gastvrouw duidelijk en veilig toeven is. Zorg voor een rustige, uitnodigende plek en geschikt materiaal (Bijbel, gebedsteksten, een gebedenboek om in te schrijven — wel de pen desinfecteren na gebruik.)
• Schrijf een pastorale brief naar de gemeenteleden met praktische informatie, pastorale/diaconale contactgegevens en een kleine bemoediging.

Zorg voor duidelijke pastorale elementen in de viering die je mogelijk uitzendt via kerkomroep of internet. Benoem gevoelens in gebed en voorbede, denk pastoraal in je liedkeuze en verwoording in liturgie en verkondiging.