Bijbelgedeelte: Richteren 9

Context
Richteren 6-8 vertelt de bekende geschiedenis van Gídeon. Als hij het volk van de onderdrukking door de Midianieten heeft verlost, wil men hem tot koning maken. Gídeon weigert dit en wijst erop dat de HEERE hun Koning is. Als Gídeon sterft vervalt het volk weer in de Baäldienst. Dit is het moment waarop één van zijn zonen (Abimélech) kans ziet om zichzelf als koning voor te stellen.

Kerntekst
Richteren 9:56 Alzo deed God wederkeren het kwaad van Abimélech, dat hij aan zijn vader gedaan had, dodende zijn zeventig broederen.

Doelstellingen

• De kinderen weten op welke manier Abimélech koning werd en hoe hij daarvoor werd gestraft.
• De kinderen beseffen dat de Heere het kwaad en de zonde straft.
• De kinderen keren zich af van het kwaad en verlangen ernaar God te dienen.

Zingen

• Psalm 62:7; 78:21; 86:6; 105:3
• ZB - Geef vrede Heer’, geef vrede / Heer’, wat wilt Gij dat ik doe?

Geloofsleer

• HC zondag 3, 4 - De oorsprong van de ellende en de straf over de zonde
• HC zondag 48 - De tweede bede

Introductie
Weten jullie wat een fabel is? Het is een soort sprookje, een verhaal waarin dingen gebeuren die helemaal niet echt kunnen zijn, bijvoorbeeld omdat er dieren zijn die met elkaar praten. Laat de kinderen zulke verhalen noemen (bijv. Roodkapje, de fabel van de haas en de schildpad). Een fabel heeft altijd een wijze les. In de Bijbel staan ook zulke verhalen!

Of: Kennen jullie mensen die heel veel kinderen hebben? Laat de kinderen aantallen noemen. Vertel: ik ken iemand die nog veel meer kinderen had… Het is Gídeon, de man die de vijanden uit Israël verdreef door ’s nachts met fakkels en kruiken herrie te maken bij het legerkamp van de vijanden. Weet je hoeveel kinderen Gídeon had? Wel zeventig! Hij had ook heel veel vrouwen namelijk. Over de kinderen van Gídeon gaat deze vertelling.

Beginzin
Het gaat niet goed in Israël. De mensen dienen de HEERE niet, maar de afgoden. En nu is Gídeon gestorven en wordt het nog erger. Want Abimélech, één van de zonen van Gídeon, maakt een plan. Hij denkt bij zichzelf: ‘Nu kan ik wel koning worden!’ Maar ja, hij weet wel dat hij nog 69 broers heeft. En die willen ook allemaal wel koning zijn! Hoe zal hij dat eens oplossen?

Vertelschets

• Abimélech denkt: ‘Ik moet zorgen dat de mensen in Israël ook willen dat ik koning word’. Een koning willen ze wel. Toen Gídeon nog leefde, zeiden ze tegen hem: ‘Jij hebt ons gered, word jij onze koning!’ Maar Gídeon wilde dat niet. Hij zei: ‘De HEERE is jullie Koning! Ik word jullie koning niet en mijn zonen mogen dat ook niet worden.’ Maar de Israëlieten dienden de HEERE helemaal niet meer. Ze vergaten hoe Hij hen had gered. Gídeon wilde geen koning worden, maar Abimélech wil het wel. En nu zijn vader gestorven is, kan hij er mooi voor gaan zorgen dat het gebeurt!
• Hij gaat naar Sichem en roept daar alle mensen bij elkaar. ‘Beste mensen’, zegt hij, ‘het is toch beter als er één man jullie koning is in plaats van zeventig tegelijk? Bovendien: mijn moeder is familie van jullie, dus ik moet jullie koning worden!’ Daar zijn de mensen in Sichem het mee eens. Ze willen Abimélech wel als koning. Ze helpen hem door hem geld te geven.
• Dat geld kan Abimélech goed gebruiken. Hij huurt misdadigers in.
• Abimélech en zijn criminelen gaan op pad naar zijn broers. En dan… hij vermoordt hen allemaal. Zo is hij de enige die koning kan worden. Wat verschrikkelijk gruwelijk dat hij dit op deze manier doet!
• Maar… één broer, de jongste, ontsnapt. Jotham heet hij. Hij heeft zich verstopt. Dat weet Abimélech niet.
• Abimélech denkt: ‘Ik heb het mooi voor elkaar!’ Hij gaat weer terug naar Sichem. De mensen komen hem al tegemoet lopen. ‘Jij bent onze koning!’ roepen ze. En zo wordt Abimélech tot koning gemaakt.
• Jotham houdt zich nog steeds verborgen. Er komt iemand naar hem toe. ‘Jotham, je broer Abimélech is koning geworden.’ Jotham vindt dat heel erg. Hij moet ernaartoe!
• Daar gaat Jotham, naar Sichem. Hij klimt boven op een berg. Daar kunnen veel mensen hem horen. ‘Mensen van Sichem, luister goed naar mij!’, roept hij. Jotham gaat een verhaal vertellen, een fabel.
• ‘Er was eens een bos. De bomen in dat bos wilden een koning. Wie moest hun koning worden? De bomen zochten de olijfboom op. Ze zeiden tegen hem: ‘Olijfboom, wees jij onze koning!’ ‘Nee’, zei de olijfboom, ‘dat wil ik niet’. De vijgenboom dan? Dat is ook een grote, sterke boom. Maar nee, de vijgenboom wilde ook geen koning van het bos worden. En de wijnstok ook al niet! Toen ze alle mooie bomen gevraagd hadden, kwamen ze bij de doornstruik. ‘Doornstruik, wil jij dan koning over ons zijn?’ ‘O ja, zeker!’, antwoordde de doornstruik blij. ‘Maar dan moeten alle andere bomen wel naar mij luisteren. Anders zullen ze worden verbrand!’’
• Wat een apart verhaal! Een doornstruik als koning? Aan een doornstruik heb je helemaal niks! Hij prikt alleen maar. Hij heeft geen mooie vruchten, geen druiven of olijfolie. Hij is alleen maar goed als brandhout. En juist die struik wordt koning!
• Waarom vertelt Jotham dit verhaal aan de mensen in Sichem? Met die doornstruik bedoelt hij Abimélech. Abimélech is helemaal geen goede koning! Wat is het dom van de mensen in Sichem dat ze wilden dat hij hun koning zou worden. Doordat ze dat wilden zijn ook nog de zonen van Gídeon vermoord!
• Maar ja, nu ze hem tot koning hebben gemaakt, moeten ze maar blij met hem zijn en naar hem luisteren. En, zegt Jotham erbij: als het niet goed is wat de mensen in Sichem hebben gedaan, dan zullen ze gestraft worden.
• Jotham is klaar met zijn toespraak. Hij rent weg. Hij vlucht, want Abimélech zal hem zeker niet in leven laten…
• Het is drie jaar later. Het gaat mis. De mensen in Sichem zijn niet blij meer met Abimélech. Ze vinden hem geen goede koning meer. Ze gaan zelfs vechten tegen Abimélech. Daar wordt hij heel boos van. Zo boos dat hij de hele stad verwoest en alle mensen probeert te doden. Wat een paniek in de stad. Waar moeten ze veiligheid zoeken? ‘Laten we naar de tempel van Baäl gaan!’, zeggen ze. Vlug gaan ze erheen. Maar wat doet Abimélech? Hij hakt takken van de bomen, legt die tegen de schuilplaats aan en steekt ze in brand. Zo sterven alle mensen van Sichem.
• Wat erg hè… Wat Jotham gezegd had, gebeurt! God straft de mensen van Sichem. Zij hadden niet geluisterd naar Gídeon. Ze hadden ervoor gezorgd dat Abimélech de zonen van Gídeon ging vermoorden. De Heere vindt dat heel erg!
• Abimélech stopt er nog niet mee. Hij gaat naar een andere stad. De mensen daar proberen ook te vluchten. Ze schuilen in een toren. Abimélech probeert die toren ook in brand te steken.
• Maar dan… ineens suist er een heel zware steen door de lucht. Hij komt op Abimélechs hoofd terecht en Abimélech valt zwaargewond neer. Een vrouw bovenop de toren heeft deze steen naar beneden gegooid.
• Snel roept Abimélech de knecht die zijn wapens draagt. ‘Jongen, kom hier, maak mij dood met je zwaard. Anders zullen ze zeggen dat een vrouw mij heeft gedood, dat zou een schande zijn!’ Dat doet de knecht. Zo sterft Abimélech. Zo straft de HEERE ook Abimélech.
• Wat is het erg hè, wat er in deze geschiedenis gebeurde. Dat kwam doordat Abimélech en de mensen in Israël de HEERE niet dienden. Doordat ze Hem vergeten waren en daardoor zomaar andere mensen gingen vermoorden. Ze vroegen niet aan de HEERE: ‘Wat wilt U dat ik zal doen?’, maar ze deden gewoon hun eigen zin. Dan gebeuren er heel erge dingen. God straft die zonde!

Slotzin
Ook wij luisteren heel vaak niet naar de Heere God. Wees niet zo eigenwijs als Abimélech en de mensen in Sichem! Maar vraag aan de Heere of Hij je een hart geeft dat Hem wil dienen.

Gesprek

• Wat voor gevoel krijg je bij dit verhaal en waarom? Bang (voor straf), boos (over het onrecht), verdrietig (vanwege het leed) of juist blij (vanwege de eerlijke straf)?
• Wat leren we uit dit verhaal over de Heere God? En over hoe Hij wil dat wij leven?

Samenvatting
Abimelech doodt zijn 69 broers. Alleen zijn jongste broer, Jotham, weet te ontkomen. Abimelech wordt in Sichem tot koning uitgeroepen. Jotham laat door een fabel zien hoe onlogisch dat is. Na drie jaar wordt Sichem ontrouw aan Abimelech. Er ontstaat een burgeroorlog. Gaäl speelt in op deze onvrede, terwijl Zebul de partijen tegen elkaar uitspeelt. Abimelech verwoest Sichem en Millo. Hij neemt de stad Thebez in, maar een vrouw verplettert zijn schedel. Hij laat zich doodsteken door zijn wapendrager. Zo vergeldt God een ieder naar zijn werken.

Vragen

1. Hoe heet de broer die niet werd gedood door Abimelech?
2. Wat voor fabel vertelt deze broer aan de mensen van Sichem als ze Abimelech uitroepen tot koning?
3. Waarom gaf Abimelech zijn wapendrager opdracht hem te doden?